Häzirki wagtda ulag temasy bilermenler jemgyýetçiliginiň ünsüni özüne çekýär. Türkmenistanyň global ulag hyzmatdaşlygyndaky orny oňa yzygiderli we maksatly häsiýet bermek, bu meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylmagyny sebit derejesinden esasy halkara münberine – Birleşen Milletler Guramasynyň derejesine geçirmek zerurlygyna esaslanýar.
Bu babatda Türkmenistan Merkezi Aziýa ýurtlarynyň söwda-ykdysady we maýa goýum hyzmatdaşlygy strategik häsiýete eýe bolmalydyr, ýagny ol Ýewraziýanyň täze geo-ykdysady landşaftyny emele getirmegiň esaslarynyň birine öwrülmelidir diýip hasaplaýar.
Hut şonuň üçin-de, Türkmenistan özüniň we sebit bähbitlerinden ugur almak bilen, mundan on ýyldanam gowrak ozal geljekde diňe bir biziň ýurdumyzyň däl, eýsem tutuş sebitiň ulag we üstaşyr mümkinçilikleriniň artmagyna goşant goşup biljek degişli infrastruktura logistika binýadyny döretmäge başlady.
Bu ugurda durmuşa geçirilen ilkinji taslamalaryň biri-de Aşgabatda täze halkara ýolagçy awtoulag menziliniň işe girizilmegi boldy. Onuň gurluşygy «Muhammet-Balkan» türkmen gurluşyk kompaniýasy tarapyndan amala aşyryldy.
Awtobus menziliniň binasy Aşgabadyň demirgazyk böleginde, Aşgabat – Daşoguz ýolunyň ugrunda ýerleşýär. Ol günde 2000 ýolagça hyzmat edýär. Terminalda 324 platforma, Türkmenistanyň ähli şäherlerinden diýen ýaly gelýän we olara gidýän ýollar bar.
Terminalyň içinde ýolagçylar üçin birnäçe kassaly garaşma zaly, uçar we demirýol bilet kassalary, pul çalşylýan ýer, poçta bölümi, internet-kafe, restoran, kiçi bazarlar, eneler we çagalar otagy, saglyk nokady, dermanhana, goşhana we kiçeňräk kinoteatr bar.
Terminalyň düzümine ýangyn bekedi, awtobuslar üçin döwrebap awtoulag ýuwalgasy we dürli hyzmat bölümleri girýär. Awtobus menziliniň biçüwini çüwdürimli kiçi seýilgäh bezeýär. Awtobus menziliniň ýanynda 50 adamlyk «Ýüpek ýoly» myhmanhanasy, dolandyryş binasy, tehniki otaglar, duralgalar, hyzmat binasy we awtoýuwalga bar. Ýolagçylaryň ýokary derejeli howpsuzlygy we amatlylygy üçin wideo gözegçilik ulgamy, howpsuzlyk ulgamy we goş barlama hyzmaty göz öňünde tutulypdyr. Awtobus menziliniň ýanynda guruljak üsti ýapyk awtoulag duralgasynyň meýdany 1280 inedördül metre barabardyr.
Az salymdan, şol bir wagtyň özünde täze ulag infrastrukturasy desgalary: Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynda ýolagçy awtobus menzilleri işe girizildi.
Balkanabat, Daşoguz, Türkmenabat we Mary şäherindäki awtobus menzilleri Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Balkanawtoulag», «Daşoguzawtoulag», «Lebapawtoulag» we «Maryawtoulag» ÖB-leriniň buýurmagynda guruldy. Desgalaryň hersiniň umumy meýdany 30 müň inedördül metr bolup, olar günde 700 ýolagça hyzmat etmek we şäher, şäher etegi, şeýle hem şäherara ugurlarda awtobus ýolagçylaryna ýokary hilli hyzmatlar üçin niýetlenendir.
Meýdanlary 2150 we 2100 inedördül metr bolan açyk we ýapyk awtoulag duralgalaryna, degişlilikde, 100 we 112 awtoulagy sygýar.
Terminallaryň her birinde menzil meýdançasy, gelýän halkara we şäherara awtobuslaryň durmagy üçin ýerler, şeýle hem şäher awtobuslary we taksiler üçin çäkler göz öňünde tutulypdyr.
Desgalaryň esasy binalary häzirki zaman binagärlik meýillerini we milli öwüşgini utgaşdyrýan iki gatly binalardan ybarat. Sekiz burçly ýyldyz görnüşinde gurlan bina üçekleri sebitleriň hersine mahsus haly nagyşlary bilen bezelipdir.
Awtomobil menzilleriniň esasy girelgelerine welaýatlardaky täsin taryhy ýadygärlikleriň şekilleri aýratyn gözellik berýär, iç ýüzünden bolsa binanyň ýokarky bölegini zeýtun şahalaryny ýada salýan yşyklandyrylan şekiller bezeýär.
Esasy binalaryň içinde elektron onlaýn biletler, dürli ululykdaky maglumat LED monitorlary üçin multimedia ekran bar. Ýolagçylar özlerini gyzyklandyrýan şäherara we halkara ugurlaryň tertibi, bilet barlygy-ýoklugy, olaryň bahasy we ş.m. islendik maglumaty alyp bilerler.
Mundan başga-da, awtoterminallaryň birinji gatynda 140 ýolagça niýetlenen garaşma otagy, awtobus, şeýle hem howa we demir ýol ulaglary peteklerini satýan kassalar, maglumat gullugy, goş saklanýan otag we dürli goşmaça gulluk otaglary bar. Ýolagçylara hyzmat etmek üçin dermanhana, lukman otagy, aragatnaşyk hyzmatlary, dükanlar gurlupdyr.
Awtobus menziliniň esasy binasynyň ikinji gatynda eneler we çagalar otagy, gözellik salony, kafe we ş.m. bar. Şeýle hem çagalar üçin oýun meýdançasy we dükanlar göz öňünde tutulypdyr.
Gurluşykçylara we ulanyjylara Balkanabatdaky, Daşoguzdaky, Türkmenabatdaky we Marydaky ýolagçy terminallarynyň awtobuslarda we taksilerde ýolagçy gatnatmak, şeýle hem ilata hödürlenýän hyzmatlar üçin NVA tarapyndan girizilen herekete degişli ähli talaplara laýyklykda wezipesini doly ýerine ýetirmäge ukyplydygyny tassyklaýan hil şahadatnamalary berildi.
Täze ýolagçy awtobus menzilleriniň işe girizilmegi häzirki zaman ulag ulgamyny döretmegiň Türkmenistanyň sosial-ykdysady ösüş strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini aýdyň tassyklady.
Ulag pudagyny halkara ülňülerine laýyklykda döwrebaplaşdyrmak boýunça uly işler alnyp barylýar we awtobus menzilleri gurulýar.
Şunuň bilen bir hatarda, pudagyň maddy we tehniki binýadyny berkitmekde anyk işler durmuşa geçirilýär, ugurlaýyn hyzmatlaryň işine innowasion tehnologiýalar girizilýär. Häzirki wagtda bu pudak dünýäde öňdebaryjy öndürijiler – «Toyota», «Hyundai Universe Luxury», «Hyundai Universe Noble», «Hyundai Super Aero City», «Yutong ZK6129H, PAZ-32054» kompaniýalarynyň döwrebap ulag serişdeleri bilen enjamlaşdyryldy, olar şäher içinde we şäherara ugurlar boýunça işleýärler.
Mundan başga-da, 1000 sany orta derejeli «Toyota Coaster» awtobusy we 250 sany «Toyota Hiace» kiçi awtobus satyn alyndy.
Umuman alnanda, ýolagçy ulag parkynyň üstüniň ýetirilip durulmagy, şeýle hem täze awtobus menzilleriniň gurulmagy ilata edilýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga ýardam edýär.