Türkmenistan – ÝUNESKO: medeni miras goralyp saklanylýar
Gadymy Merw – Gündogaryň merjeni
Çap edildi 31.12.2022
4033

Häzirki wagtda Türkmenistan dünýäniň aýrylmaz bölegi bolan taryhy we medeni gymmatlyklary gorap saklamak boýunça yzygiderli uly işler alyp barýar. Ýurdumyzdaky şeýle ýadygärlikleriň biri-de «Gadymy Merw» Döwlet medeni-taryhy goraghanasydyr. 1999-njy ýylda Gadymy Merw ÝUNESKO-nyň Bütindünýä medeni mirasynyň sanawyna girizildi.

Bu, Beýik Ýüpek ýolunda ýerleşen iň gadymy we iň gowy saklanyp galan oazis şäherlerinden biridir. Şonuň üçin-de onuň biziň günlerimizde diňe bir taryhçylaryň we arheologlaryň däl, eýsem dünýäniň dürli künjeklerinden köp sanly syýahatçylaryň hem ünsüni özüne çekmegi geň däldir.

Merwiň çäginde dürli döwürlere degişli özboluşly galalar bar. Olar ölçegi we saklanyp galyş derejesi boýunça biri-birinden tapawutlanýar. Erkgala (b.e. ö. VI asyr), Gäwürgala (III asyr), Gyzgala (VI asyr), Soltangala (XI asyr), Abdylla han galasy (XV asyr), Baýramaly han galasy (takmynan XVIII asyr).

Müňýyllyklaryň sepgidinde Merw üstünden häzirki Özbegistana, Owganystana, Eýrana, Hindistana we beýleki ýurtlara söwda ýollarynyň gidýän iň uly şäherine öwrülipdir.

Merw birnäçe asyrlaryň dowamynda ösüp-ulalyp, XII asyryň başynda ösüşiniň iň ýokary derejesine ýetmek bilen, dünýäniň iň uly şäheri derejesine eýe bolupdyr. Gurluşygy 1157-nji ýylda başlanan Soltan Sanjaryň aramgähi Merwiň öňki beýikliginden ýadygärlige öwrülipdir. Seljuklaryň dolandyran döwründe Merw abadançylyk, bilim we hoşniýetliler tarapyndan tanalýan ajaýyp belentliklere beýgelipdir. Merw oazisiniň şäherleriniň dört müňýyllygyň dowamynda Merkezi Aziýanyň we tutuş Gündogaryň medeniýetine esli derejede täsir edendigini bellemek möhümdir.

Seljuklar şäheri, aýratyn-da, binagärlige we binagärlik bezegine, şeýle hem ylmy we medeni ösüşe täsir edipdir. Merw oazisiniň şäherleriniň we berkitmeleriniň, olaryň şäher meýilnamasynyň yzygiderliligi birnäçe müňýyllyklaryň dowamynda Merkezi Aziýada siwilizasiýalaryň bolandygynyň ajaýyp subutnamasydyr.

Häzirki wagtda Merwde syýahatçylyk ulaglary üçin asfalt ýollar çekilen, aýry-aýry binalaryň durky täzelenýär. Ol ýerde Yusup Hemedanynyň metjidi ýerleşýär, oňa ýurdumyzdan we goňşy ýurtlardan yzy üzülmän, zyýaratçylar baryp durýarlar.

Soňky habarlar
10.09
Paýtagtymyzda «HI-TECH Turkmenistan 2024» atly halkara maslahat we sergi geçirilýär
10.09
Aşgabatda Türkmenistanyň maýa goýum forumy geçirilýär
09.09
Türkmenistanyň Prezidenti iş maslahatyny geçirdi
09.09
Türkmenistanyň Prezidentiniň PERMANY S.G.ÝOLAMANOW hakynda
09.09
Türkmenistanyň Prezidentiniň PERMANY H.Ş.KERIMOW hakynda
09.09
Watanymyzyň döredijilik kuwwaty barha artýar
09.09
TDHÇMB-nyň söwdalarynda geleşikleriň jemi bahasy ABŞ-nyň 19 million 838 müň dollaryndan gowrak boldy
09.09
Türkmenistanyň Prezidenti Täjigistan Respublikasynyň Prezidentini gutlady
09.09
Türkmenistanyň Prezidenti Koreýa Halk Demokratik Respublikasynyň Baştutanyny gutlady
08.09
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Çarwadarlaryň V bütindünýä oýunlarynyň resmi açylyş dabarasyna gatnaşdy
top-arrow