Türkmenistanyň daşary ýurtlar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygyny ösdürmek wezipesi geçen aýda geçirilen köp sanly halkara çärelerde — syýasy geňeşmelerde, işewürlik gepleşiklerinde, maslahatlarda, sanly ulgam arkaly guralan okuw maslahatlarynda, medeni çärelerde ara alnyp maslahatlaşylan esasy mesele boldy. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda «Açyk gapylar» syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmekde ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň alyp barýan netijeli işleriniň aýdyň görkezijileridir.

3-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň başlanmagy mynasybetli bu forumy geçirýän ýurduň we BMG-niň baýdaklaryny galdyrmak dabarasy boldy.

Şol gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem-de BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatyna gatnaşmak maksady bilen ýurdumyza gelen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň arasynda duşuşyk geçirildi. Söhbetdeşligiň dowamynda bu forumyň Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine eýe bolmagynyň 30 ýyllygynyň, BMG-niň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda geçirilmeginiň ähmiýetine üns çekildi.

4-nji awgustda Türkmenbaşy şäherinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatyna gatnaşmak üçin Türkmenistana gelen Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew bilen duşuşyklary geçirdi. Söhbetdeşler döwletara gatnaşyklaryň ähli ugurlar boýunça mundan beýläk-de netijeli ösdüriljekdigine ynam bildirdiler, şeýle hem Awaza forumynyň çäklerinde serediljek meseleleriň özara hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine kuwwatly itergi berjekdigini bellediler.

5 — 8-nji awgust aralygynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahaty geçirildi. Oňa döwlet we hökümet Baştutanlary, 100-den gowrak ýurduň, 50-ä golaý halkara guramanyň ýokary wezipeli wekilleri, dünýä belli kompaniýalaryň 20-den agdygynyň wekilleri gatnaşdylar. Bu ähmiýetli wakany giňden şöhlelendirmek üçin dünýäniň 40-a golaý ýurdundan köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň 160-dan gowragy Türkmenistana geldi. BMG-niň guramagynda her on ýyldan bir gezek geçirilýän bu halkara maslahat deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösüşini gazanmak, özara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmak we bu ugurda gazanylan üstünlikleri seljermek üçin möhüm meýdança öwrüldi. Maslahatyň çäklerinde «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda köp sanly çäreler, şol sanda Parlament forumy, Raýat jemgyýetiniň forumy, Ýaşlar forumy, Hususy pudagyň forumy, Zenan ýolbaşçylaryň duşuşygy, Günorta-Günorta hyzmatdaşlygy boýunça ministrler duşuşygy, arabaglanyşyk boýunça çäre, DÇBÖBD boýunça milli utgaşdyryjylaryň hem-de BMG-niň hemişelik utgaşdyryjylarynyň duşuşygy, «tegelek stoluň» başyndaky ýokary derejeli mowzuklaýyn söhbetdeşlikler, ugurdaş çäreler, brifingler geçirildi.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowyň we Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň Başlygy Filemon Ýangyň arasynda geçirilen duşuşykda ýurdumyz bilen BMG-niň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy, şeýle hem parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, halkara we sebit meýdançalarynyň çäklerinde köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň möhümdigi nygtaldy.

5-nji awgustda Awazada türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew we Azerbaýjan Respublikasynyň Premýer-ministri Ali Asadow bilen duşuşygy geçirildi. Taraplar goňşy döwletleriň arasynda üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny hem-de geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.

Gahryman Arkadagymyz Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Baştutany Rustam Minnihanow, Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary Dmitriý Patruşew, RF-niň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygynyň orunbasary Konstantin Kosaçýow bilen duşuşdy. Duşuşyklarda döwletara gatnaşyklary dürli ugurlar boýunça ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

5-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky Kongresler merkezinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň ýedinji konsultatiw duşuşygyna gabatlanan çäre geçirildi. Foruma Gazagystan Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň Prezidentleri hem-de Gyrgyz Respublikasynyň Ministrler Kabinetiniň Başlygy, Prezidentiň Diwanynyň ýolbaşçysy gatnaşdylar. Munuň özi Bitarap Türkmenistanyň halkara giňişlikdäki abraýynyň barha belende galýandygynyň nobatdaky aýdyň mysalydyr.

Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa BMG-niň Awaza maslahatyna gatnaşmak üçin Türkmenistana sapar bilen gelen Katar Döwletiniň Daşary işler ministrliginiň halkara hyzmatdaşlyk boýunça döwlet sekretary Marýam bint Ali Al-Misned bilen duşuşdy. Bellenilişi ýaly, iki ýurduň arasynda dürli ugurlarda, şol sanda medeni-ynsanperwer ulgamda netijeli hyzmatdaşlyk ösdürilýär.

Awaza forumynyň birinji gününiň netijeleri boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş we Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow brifing geçirdiler.

5-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky teatrlaşdyrylan interaktiw deňiz suw çüwdürimler toplumynda dostlukly ýurtlaryň milli günleriniň açylyş dabarasy boldy. Dabara Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de maslahata gatnaşýan ýurtlaryň ýokary derejeli wekiliýet ýolbaşçylary gatnaşdylar.

Halkara forumyň çäklerinde 5 — 7-nji awgust aralygynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Gruziýanyň, Katar Döwletiniň, Eýran Yslam Respublikasynyň, Saud Arabystany Patyşalygynyň, Awstriýa Respublikasynyň, Lesoto Patyşalygynyň, Portugaliýa Respublikasynyň, Butan Patyşalygynyň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylary, BMG-niň Senagat ösüşi guramasynyň Baş direktorynyň orunbasary, ABŞ-nyň Döwlet sekretarynyň Günorta we Merkezi Aziýa işleri boýunça kömekçisiniň orunbasary bilen duşuşyklary geçirdi. Taraplar halkara düzümleriň, hususan-da, BMG-niň çäklerinde döwletara gatnaşyklary we özara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçiliklerine garadylar.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň iýulynda kabul eden Kararnamasyna laýyklykda, 6-njy awgust «Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň aýratyn zerurlyklary hem-de ösüş ulgamynda olaryň öňünde durýan aýratyn meseleler barada maglumatlary ýaýratmagyň halkara güni» diýlip yglan edildi. Bu sene indi her ýylyň 6-njy awgustynda belleniler. Şanly waka bagyşlanyp, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda brifing geçirildi.

Köp sanly türkmen we daşary ýurt žurnalistleriniň gatnaşmagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň jemlerine bagyşlanyp, 8-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen brifingde ählumumy raýdaşlyk gatnaşyklaryna esaslanýan durnukly ösüşe batyrgaý we inklýuziw garaýyşlaryň maslahatyň çäklerinde geçirilen pikir alyşmalaryň esasyny düzendigi bellenildi. Şol gün «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky teatrlaşdyrylan interaktiw deňiz suw çüwdürimler toplumynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hem-de Azerbaýjan Respublikasynyň medeniýet we sungat ussatlarynyň dabaraly konserti boldy.

10-njy awgustda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň arasynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşlikde BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň çäklerinde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen Türkmenistanyň, Özbegistanyň we Azerbaýjanyň gatnaşmagynda geçirilen üçtaraplaýyn duşuşygyň ähmiýeti nygtaldy. Söhbetdeşler üç ýurduň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ugurlaryň giň toplumy boýunça ilerletmek babatda uly mümkinçilikleriň bardygyna ünsi çekdiler.

12-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni dabaraly bellenildi. Baýramçylyk mynasybetli sportuň dürli görnüşleri boýunça bäsleşikler, mowzuklaýyn sergi we “Hazar deňzi — dostluk we parahatçylyk deňzi” atly ylmy-amaly maslahat geçirildi. Forumyň dowamynda durnukly ösüşi üpjün etmegiň çäklerinde ykdysady, durmuş, ekologik meseleleriň birnäçesiniň çözgüdini özünde jemleýän wajyp meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

20-nji awgustda Waşingtonda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow bilen Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Döwlet sekretary Marko Rubionyň arasynda geçirilen duşuşykda Türkmenistan bilen ABŞ-nyň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şol gün türkmen-amerikan syýasy geňeşmeleriniň nobatdaky tapgyry geçirildi. Onda söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň, howpsuzlyk ulgamyndaky hyzmatdaşlygy, «C5 + 1» sebitleýin platformasynyň çäginde özara gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň meselelerine garaldy.

22-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky Kongresler merkezinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda üçtaraplaýyn duşuşyk geçirildi. Duşuşykda bellenilişi ýaly, sebitiň ýurtlarynyň halklaryny köpasyrlyk dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklary, umumy taryhy-medeni, ruhy gymmatlyklar baglanyşdyrýar. Bu bolsa köpugurly gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagy üçin berk binýat bolup hyzmat edýär. Ýokary derejedäki üçtaraplaýyn duşuşygyň netijeleri boýunça resminamalara gol çekmek dabarasy boldy. Şeýle-de türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew hem-de Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň Bilelikdäki Beýannamasyny kabul etdiler.

Duşuşygyň çäklerinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň hem-de Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda ikitaraplaýyn gepleşikler geçirildi.

25-nji awgustda Türkmenistanyň we Pakistan Yslam Respublikasynyň daşary syýasat edaralarynyň arasynda syýasy geňeşmeler geçirildi. Duşuşygyň gün tertibine syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlardaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň meseleleri girizildi. Şeýle-de parlamentara gatnaşyklary berkitmäge, halkara we sebit düzümleriniň çäklerindäki hyzmatdaşlygy ösdürmäge gyzyklanma beýan edildi. Mundan başga-da, hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadyny kämilleşdirmegiň ýollary, energetika, ulag pudaklarynda bilelikdäki taslamalary ilerletmek bilen bagly meseleler, şol sanda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçiriji taslamasynyň durmuşa geçirilişi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow bilen Pakistanyň Daşary işler ministrliginiň Günbatar Aziýa ýurtlary we Owganystan boýunça goşmaça sekretary Saýed Ali Asad Gillaniniň arasynda geçirilen duşuşykda döwletara gatnaşyklaryň özara gyzyklanma bildirilýän ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

28-nji awgustda Moskwada Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň duşuşygy geçirildi. Duşuşygyň dowamynda strategik hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan döwletara dialogyň netijeli ösdürilýändigi bellenildi. Taraplar ozal gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişiniň barşyna garadylar we geljek üçin bilelikdäki çäreleri ara alyp maslahatlaşdylar. Şeýle-de BMG-niň, GDA-nyň, Hazarýaka ýurtlaryň hyzmatdaşlygynyň, «Merkezi Aziýa — Russiýa» formatynyň çäklerindäki türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň netijeli häsiýeti nygtaldy. Duşuşygyň ahyrynda ministrler köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri üçin ýüzlenme bilen çykyş etdiler.

Awgust aýynda zenanlardan ybarat türkmen wekiliýeti Hytaý Halk Respublikasynda saparda boldy. Saparyň çäklerinde ýurdumyzyň wekiliýetiniň agzalary birnäçe duşuşyklary geçirdiler hem-de hytaý halkynyň milli medeniýeti bilen tanyşdylar. Hususan-da, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa HHR-iň bilim ministri Huaý Szinpen, Saglygy goraýyş işleri boýunça döwlet komitetiniň başlygynyň orunbasary Zeng Ýisin, Sun Sinlin adyndaky gaznanyň başlygy Li Bin, Hytaýyň Halk syýasy konsultatiw geňeşiniň Ählihytaý komitetiniň başlygynyň orunbasary, ŞHG-niň Hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk we hyzmatdaşlyk boýunça komitetiniň başlygy Şen Ýueýue, Şanhaý şäheriniň häkimi Gun Çžen bilen duşuşyklary geçirdi.

Şeýlelikde, geçen aýda ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurtly hyzmatdaşlar, abraýly guramalar bilen geçiren köpugurly çäreleri Bitarap Türkmenistanyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda rowaçlygyň we gülläp ösüşiň ýoly bilen ynamly öňe barýandygynyň aýdyň beýany boldy.