Geçen aýda ýurdumyzda geçirilen köp sanly syýasy we işewürlik duşuşyklary, halkara forumlar, maslahatlar, sergilerdir döwlet durmuşynyň beýleki möhüm ähmiýetli wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan «Açyk gapylar» syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň alyp barýan netijeli işleriniň aýdyň beýany boldy.

1-nji noýabrda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynda Türkmenistanyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň we Koreýa Respublikasynyň daşary işler ministrleriniň gatnaşmagynda “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” 16-njy hyzmatdaşlyk forumy geçirildi. Çäräniň gün tertibine dürli ugurlarda, hususan-da, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda özara hyzmatdaşlygyň meseleleriniň giň toplumy girizildi. Şol gün forumyň çäklerinde geçirilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Koreýa Respublikasynyň ýaş telekeçileriniň işewürlik maslahatynyň baş maksady ýaş telekeçileriň şahsy we hünär taýdan öz başarnyklaryny açyp görkezmeklerine, telekeçiligiň ösdürilmegine ýardam berýän meýdançany döretmekden ybarat boldy.

1-nji noýabrda “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” hyzmatdaşlyk forumynyň çäklerinde Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Gyrgyz Respublikasynyň daşary işler ministri Žeenbek Kulubaýew bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlarynyň giň toplumy, halkara we sebit guramalarynyň, ilkinji nobatda, BMG-niň çäklerindäki hyzmatdaşlyk meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

2-nji noýabrda bu forumyň çäklerinde Söwda-senagat edarasynda “Türkmenistan — Koreýa Respublikasy” işewürlik geňeşiniň bäşinji, şeýle hem “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” işewürlik geňeşiniň dördünji mejlisi geçirildi. Onuň dowamynda energetika, dokma senagaty, saglygy goraýyş, ekologiýa, ulag-kommunikasiýa ulgamlarynda, nebitgaz toplumynda, oba we suw hojalygy pudaklarynda, ýokary tehnologiýalar, ylym, bilim, syýahatçylyk ugurlarynda hyzmatdaşlygy giňeltmek bilen bagly meselelere garaldy.

Şol gün geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň Pariž şäherinde ýerleşýän merkezi edarasyndan şu ýylyň 31-nji oktýabrynda Aşgabat şäheriniň «Dizaýn» ugry boýunça ÝUNESKO-nyň döredijilik şäherleriniň toruna girizilendigi babatda ÝUNESKO-nyň Baş direktorynyň çözgüdiniň kabul edilendigi baradaky gelip gowşan hoş habar beýan edildi.

Şeýle hem Daşary işler ministrliginde BMG-niň Taslama hyzmatlary boýunça müdirliginiň (ÝUNOPS) Awstriýadaky köp ýurtly edarasynyň müdiri hanym Freýa fon Grooten bilen geçirilen gepleşikleriň dowamynda energetika, daşky gurşawy goramak, “ýaşyl” energetika, ekologiýa, oba we suw hojalygy pudaklarynda, saglygy goraýyş, sanly ulgam, hünärmenleriň hünär taýýarlygy ýaly geljegi uly ugurlarda hyzmatdaşlygy giňeltmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

3-nji noýabrda Bütindünýä ýaşlar maslahatynyň (COY18) we BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatynyň (COP28) öňüsyrasynda howanyň üýtgemegi meseleleri boýunça Milli ýaşlar maslahaty geçirildi. Maslahatyň maksady ýaş nesilleriň howanyň üýtgemegi, onuň durmuş-ykdysady ösüşe, daşky gurşawyň durnuklylygyna we biodürlülige edýän täsiri barada habarlylygyny ýokarlandyrmakdan, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmaga we täsirini gowşatmaga ýardam berýän öňdebaryjy çözgütleri durmuşa geçirmäge umumy çemeleşmeleri işläp taýýarlamakdan ybarat boldy.

3-nji noýabrda Gazagystan Respublikasynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň 10-njy sammitiniň çäklerinde Gazagystanyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew bilen duşuşygy geçirildi. Duşuşygyň barşynda dürli ugurlar boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ösdürilýändigi, şeýle hem halkara guramalaryň çäklerinde netijeli gatnaşyklaryň alnyp barylýandygy nygtaldy.

7-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde “Nippon” gaznasynyň Ýerine ýetiriji direktory Ýuji Mori bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmalar boldy.

8-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde sanly ulgam arkaly Merkezi Aziýanyň we «Uly ýediligiň» (G7) ýurtlarynyň daşary işler ministrleriniň duşuşygy geçirildi. Onuň dowamynda parahatçylygy we howpsuzlygy, ykdysady ösüşi üpjün etmek, «ýaşyl» geçiş, energiýa çeşmelerinden durnukly peýdalanmak ýaly meselelere aýratyn üns çekildi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Buýrugyna laýyklykda, türkmen halkynyň gadymdan gelýän hoşniýetli gatnaşyklaryndan we ynsanperwer däplerinden ugur alnyp, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň adyndan Palestinanyň halky, ilkinji nobatda, palestin çagalary üçin ynsanperwerlik kömegi iberildi. Ynsanperwerlik ýüki derman we saglygy goraýyş maksatly serişdelerden, dokma, azyk önümlerinden, beýleki harytlardan ybarat boldy.

8-nji noýabrda “Türkmengaz” döwlet konserniniň wekilleriniň Yrak Respublikasynyň elektroenergetika ministri Ziad Ali Fadeliň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen geçiren duşuşygynyň dowamynda türkmen tebigy gazyny Yraga ibermegi guramak bilen baglanyşykly meselelere garaldy we gaz pudagynda geljekki bilelikdäki işiň hukuk, täjirçilik, maliýe şertleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

9-10-njy noýabrda paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda telearagatnaşyk, telemetriýa, habar beriş tilsimatlarynyň we teleradioýaýradyş enjamlarynyň “Türkmentel — 2023” XVI halkara sergisi we ylmy maslahat geçirildi. Çäre daşary ýurtlaryň ýokary tehnologiýaly enjamlary öndürijilerini we olar bilen üpjün edijileri, täze tehnologiýalary hem-de hyzmatlary, programma üpjünçiliklerini işläp düzüjileri, iri aragatnaşyk operatorlaryny bir ýere jemledi.

9-njy noýabrda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen ÝUNESKO-nyň Bilim ulgamynda maglumat tehnologiýalary boýunça institutynyň arasynda 2024-2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmek boýunça “Ýol kartasyna” gol çekildi. Resminamada bilim ulgamynda ösen maglumat tehnologiýalaryny ulanmak we tejribe toplamak boýunça bilelikdäki işleri durmuşa geçirmegiň esasy ugurlary göz öňünde tutulýar.

10-njy noýabrda Daşary işler ministrliginde Birleşen Arap Emirlikleriniň Federal Milli Geňeşiniň agzasy, «Hidaýat» zorlukly ekstremizme garşy göreş boýunça halkara merkeziniň direktorlar geňeşiniň başlygy Ali Raşid Al-Nuaýminiň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda parlamentara hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary, şeýle hem köptaraplaýyn diplomatiýanyň çäklerinde türkmen-emirlikler gatnaşyklarynyň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şol gün ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň birnäçesinde ýurdumyza iş sapary bilen gelen ÝHHG-niň Demokratik institutlar we adam hukuklary boýunça býurosynyň direktory Matteo Mekaççi bilen duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda Türkmenistan bilen ÝHHG-niň arasynda kanun çykaryjylyk işlerine ýardam etmek, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanyna goldaw bermek, saýlaw proseslerini pugtalandyrmak, metbugat azatlygyny ilerletmek we maglumat elýeterliligini artdyrmak ýaly ugurlarda özara gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň, adam hukuklary babatda mundan beýläk-de hyzmatdaşlyk etmegiň mümkinçiliklerine garaldy.

10-njy noýabrda Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň Merkezi Aziýa boýunça edarasynyň sebitleýin wekili Matilda Bogner bilen geçirilen gepleşikleriň dowamynda Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň işi bilen baglanyşykly meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy.

13-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň Daşky gurşawy goramak ministrligi bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň (ÝUNEP) arasynda özara düşünişmek hakynda gol çekilen Ähtnamada howa bilen bagly tehnologiýalary Merkezi Aziýa döwletlerine çekmek üçin düzülen sebitleýin maksatnamalary, sebitde innowasiýalary we tehnologiýalary ornaşdyrmak üçin bilelikdäki taslamalary işläp taýýarlamak boýunça wezipeler hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi.

14-nji noýabrda Türkmenistan Ýewropa — Kawkaz — Aziýa halkara ulag geçelgesini ösdürmek hakynda esasy köptaraplaýyn Ylalaşyga goşuldy. Resminamanyň maksady Ýewropa, Gara deňiz, Kawkaz, Hazar deňzi sebitlerinde we Aziýada ykdysady gatnaşyklary, söwda, ulag aragatnaşygyny ösdürmekden ybaratdyr.

14 — 16-njy noýabrda paýtagtymyzda «Bagtyýarlyk döwrüniň teatr sungaty» atly IV halkara festiwal geçirildi. Ol Azerbaýjanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Russiýa Federasiýasynyň, Täjigistanyň, Özbegistanyň, Türkiýäniň meşhur sazly drama we ýaşlar teatrlarynyň döredijilik toparlaryny, sahna sungaty boýunça hünärmenleri, teatry öwrenijileri bir ýere jemledi.

15-nji noýabrda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon we ýapon-türkmen komitetleriniň başlyklarynyň arasynda gepleşikler geçirildi. Onuň çäklerinde giň ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şol gün Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň (ÝUNEP) Ýerine ýetiriji direktory hanym Inger Andersen bilen sanly ulgam arkaly geçirilen duşuşygyň dowamynda ekologiýa, howanyň üýtgemegi we daşky gurşawy goramak, atmosferadaky metan zyňyndylaryny azaltmak meseleleri boýunça hyzmatdaşlygyň häzirki gün tertibi barada pikir alşyldy.

Hytaý Kommunistik partiýasynyň Merkezi komitetiniň Syýasy býurosynyň agzasy, Sinszýan-Uýgur awtonom raýonynyň partiýa komitetiniň sekretary Ma Sinžuýyň ýolbaşçylygyndaky Hytaý Halk Respublikasynyň wekiliýeti bilen 16-njy noýabrda Daşary işler ministrliginde geçirilen duşuşygyň dowamynda taraplar türkmen-hytaý hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar.

16-njy noýabrda Daşary işler ministrliginde BMG-niň Adam hukuklary baradaky geňeşiniň köpugurly döwürleýin syny boýunça iş toparynyň 44-nji mejlisine Türkmenistanyň wekiliýetiniň gatnaşmagynyň netijeleri boýunça brifing geçirildi.

Şol gün Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýangyç-energetika toplumyna gözegçilik edýän orunbasary B.Amanowyň Saud Arabystany Patyşalygynyň maýa goýum ministri Halid Al Falih bilen sanly ulgam arkaly duşuşygy geçirildi. Onda özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek meselelerine garaldy.

16 — 18-nji noýabrda Mary şäherinde «Beýik Ýüpek ýolunyň täze eýýamy» ady bilen geçirilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Hytaýyň ýaşlarynyň forumynyň maksady Merkezi Aziýa sebitiniň döwletleriniň hem-de HHR-iň halklarynyň arasynda däp bolan gatnaşyklary giňeltmekden ybarat boldy.

16-njy noýabrda ÝUNESKO-nyň Baş maslahatynyň 42-nji mejlisinde Türkmenistan 2023 — 2027-nji ýyllar üçin ÝUNESKO-nyň Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komitetiniň agzalygyna biragyzdan saýlanyldy.

Birleşen Arap Emirlikleriniň energetika we infrastruktura ministri Suheýl Al Mazrui bilen 17-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde geçirilen duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy dürli ugurlarda ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

17-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde Özbegistan Respublikasynyň daşary işler ministri Bahtiýor Saidow bilen gepleşikler geçirildi. Duşuşygyň dowamynda türkmen-özbek gatnaşyklarynyň häzirki gün tertibine garaldy, halkara we sebit düzümleriniň çäklerinde amala aşyrylýan hyzmatdaşlygyň okgunly häsiýeti tassyklanyldy.

18-nji noýabrda paýtagtymyzda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-eýran toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Onda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer we beýleki möhüm ugurlarda döwletara hyzmatdaşlygyň okgunly depgini bellenildi. Mejlisiň çäklerinde iki ýurduň nebitgaz, ulag-kommunikasiýa toplumynyň ýolbaşçylarynyň arasynda duşuşyklar geçirildi. Şol gün Eýran Yslam Respublikasynyň Aşgabatda guralan «Iran Prože» atly ýöriteleşdirilen sergisine gabatlanyp, Türkmen-eýran işewürlik maslahaty guraldy.

18 — 20-nji noýabrda Aşgabatda Türkiýe Respublikasynyň Türkmenistandaky Medeniýet günleri geçirildi. Iki dostlukly ýurduň döwlet Baştutanlarynyň başlangyjy bilen geçirilen bu giň gerimli döredijilik çäresi türkmen-türk gatnaşyklarynyň ösdürilmeginde möhüm goşant boldy.

20-nji noýabrda türkmen wekiliýeti Pekinde Ykdysady hyzmatdaşlyk taslamalarynyň howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça türkmen-hytaý iş toparynyň üçünji mejlisine gatnaşdy. Mejlisiň çäklerinde köpugurly, şol sanda halkara we sebit ähmiýetli häsiýete eýe bolan türkmen-hytaý gatnaşyklaryny ösdürmegiň meselelerine garaldy.

21-nji noýabrda Pekinde Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý hökümetara toparynyň Howpsuzlyk ulgamynda hyzmatdaşlyk boýunça kiçi komitetiniň 9-njy mejlisi geçirildi. Taraplar howpsuzlyk bilen bagly hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça dialogy giňeltmegiň möhüm wezipeleri barada pikir alyşdylar. Onuň netijeleri boýunça degişli Teswirnama gol çekildi.

Şol gün Pekinde Türkmenistanyň we Hytaý Halk Respublikasynyň daşary syýasat edaralarynyň arasynda geçirilen geňeşmelerde özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek, halkara we sebit guramalarynyň, ilkinji nobatda, BMG-niň çäklerinde özara gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

22-nji noýabrda Türkmenistandaky Ýewropa medeniýetiniň günleriniň çäklerinde Ýewropa Bileleşiginiň wekilhanasynyň binasynda Türkmenistan bilen ÝB-niň arasynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň 30 ýyllygyna bagyşlanan metbugat maslahaty geçirildi.

23-nji noýabrda Türkmenistanyň we Gana Respublikasynyň Daşary işler ministrlikleriniň arasynda syýasy geňeşmeler boldy. Onuň barşynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek barada pikir alşyldy.

24-nji noýabrda Türkmenistanyň wekiliýeti Baku şäherinde geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ykdysadyýetleri üçin ýörite maksatnamasyna (SPECA) gatnaşyjy ýurtlaryň döwlet we hökümet Baştutanlarynyň birinji sammitine gatnaşdy.

23 — 28-nji noýabrda paýtagtymyzda Kuraş boýunça XIV dünýä çempionaty geçirildi. Bu ýaryş dünýäniň 4 yklymyndan — Aziýadan, Afrikadan, Ýewropadan, Günorta we Demirgazyk Amerikadan türgenleri bir ýere jemläp, Türkmenistanyň sport ýurdy hökmünde ykrar edilendiginiň aýdyň subutnamasy boldy. Dünýä çempionatynyň jemleri boýunça türkmen türgenleri 15 agram derejesinde çykyş edip, jemi 15 medal gazandylar. Şolaryň 5-si altyn, 6-sy kümüş we 4-si bürünç medallardyr.

26-njy noýabrda paýtagtymyzda dünýäde ilkinji gezek bellenilen Bütindünýä durnukly ulag güni mynasybetli «Durnukly ulag: durnukly ösüşe goşant» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi.

27-28-nji noýabrda Duşenbe şäherinde Söwda-ykdysady we ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-täjik hökümetara toparynyň mejlisi geçirildi. Mejlisiň dowamynda taraplar söwda-ykdysady we maýa goýum hyzmatdaşlygy, energetika, suw we oba hojalygy, ulag-logistika, bilim, ylym, lukmançylyk, medeniýet, sport ugurlarynda özara gatnaşyklary ösdürmek boýunça meseleleriň giň toplumyna garadylar. Mejlisiň jemleri boýunça degişli Teswirnama gol çekildi.

28-nji noýabrda geçirilen Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň ýedinji mejlisinde energetika, nebitgaz, himiýa pudagynda, ulag-kommunikasiýa, oba hojalygy, azyk we dokma senagaty, daşky gurşawy goramak, şähergurluşyk hem-de binagärlik, ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek meselelerine garaldy. Türkmen-azerbaýjan işewürlik maslahatynyň çäklerinde birnäçe ikitaraplaýyn duşuşyklar hem-de gepleşikler geçirildi.

Şol gün Daşary işler ministrliginde iki döwletiň daşary syýasat edaralarynyň arasynda geçirilen duşuşygyň barşynda Türkmenistan bilen Azerbaýjanyň dürli ugurlar boýunça dostlukly gatnaşyklarynyň okgunly ösüş häsiýeti kanagatlanma bilen bellenildi.

28-29-njy noýabrda Söwda-senagat edarasynyň sergiler zalynda azyk önümçiliginiň döwrebap tehnologiýalarynyň «Agro-Pak Türkmenistan — 2023» atly halkara sergisi geçirildi.

29-njy noýabrda paýtagtymyzda iki ýurduň degişli pudaklaýyn düzümleriniň ýolbaşçylarynyň hem-de wekilleriniň gatnaşmagynda Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň altynjy mejlisi geçirildi. Mejlisiň dowamynda ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmek, halkara we sebit guramalarynyň çäklerinde özara bähbitli ikitaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de işjeňleşdirmek bilen bagly meseleleriň giň toplumyna garaldy.

Daşary işler ministrliginde Eýran Yslam Respublikasynyň, Ýaponiýanyň, Filippinler Respublikasynyň, Malaýziýanyň, Alžir Halk Demokratik Respublikasynyň, Niderlandlar Patyşalygynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bilen geçirilen duşuşyklarda bu ýurtlaryň Daşary işler ministrlikleriniň arasynda geňeşmeleri guramagyň, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň, şeýle hem iri halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlyk etmegiň maksadalaýykdygy bellenildi.

Şeýlelikde, geçen aýyň wakalarynyň syny hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda halkymyzyň bagtyýarlygynyň we ählumumy abadançylygyň bähbidine amala aşyrylýan parahatçylyk döredijilikli daşary syýasat strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirmekde Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň gazanan üstünlikleriniň we ýeten sepgitleriniň aýdyň beýany boldy.